December – De Twaalfde Maand
Oorsprong van de Naam
De naam “december” komt van het Latijnse woord “decem”, wat “tien” betekent. In de oorspronkelijke Romeinse kalender, die rond 750 v.Chr. werd gebruikt, was december inderdaad de tiende maand van het jaar. Deze kalender begon in maart en had slechts tien maanden.
Toen keizer Julius Caesar in 46 v.Chr. de Juliaanse kalender invoerde, werden januari en februari toegevoegd aan het begin van het jaar, waardoor december de twaalfde maand werd. Ondanks deze verschuiving behield de maand zijn oorspronkelijke naam.
December als Wintermaand
December wordt beschouwd als een echte wintermaand, vooral in het noordelijk halfrond:
Astronomische Winter
- Winterzonnewende: Rond 21 december vindt de winterzonnewende plaats, het moment waarop de winter officieel begint
- Kortste dag: Dit is de dag met de minste zonlicht van het hele jaar
- Langste nacht: De nachten zijn op hun langst rond deze periode
Klimatologische Kenmerken
- Lage temperaturen in gematigde klimaatzones
- Sneeuwval in veel gebieden
- Korte dagen en lange nachten
- Verminderde plantgroei en dieractiviteit
Culturele en Historische Betekenis
Romeinse Tradities
In het oude Rome was december de maand van verschillende belangrijke festiviteiten:
- Saturnalia (17-23 december): Een feest ter ere van de god Saturnus
- Sol Invictus (25 december): Viering van de “Onoverwinnelijke Zon”
Moderne Tradities
December staat bekend om:
- Kerstmis (25 december): Het belangrijkste christelijke feest
- Nieuwjaarsvoorbereiding: De laatste maand van het kalenderjaar
- Winterfestiviteiten: Verschillende culturele en religieuze vieringen wereldwijd
Nederlandse Context
In Nederland heeft december specifieke kenmerken:
- Gemiddelde temperatuur tussen 2-6°C
- Vaak regenachtig weer, soms sneeuw
- Vroege duisternis (rond 16:30 in de middag)
- Traditionele Sinterklaasviering (5 december)
- Kerstvakantie voor scholen en veel bedrijven
Symboliek
December symboliseert:
- Reflectie: Het einde van het jaar nodigt uit tot terugblik
- Vernieuwing: Voorbereiding op een nieuw jaar
- Saamhorigheid: Familiereünies en sociale bijeenkomsten
- Rust: De natuur bereidt zich voor op de winterrust
- Licht in de duisternis: Kaarsen, lichtjes en vuren tegen de donkere dagen
December vormt dus de perfecte afsluiting van het kalenderjaar, met zijn rijke geschiedenis, winterse karakter en betekenisvolle tradities die mensen samenbrengen in de donkerste tijd van het jaar.
0. December
- Als de winter begint met St. Eligius, dan duurt hij maanden.
2. Vangt met Eligius (1 december) de winter aan, dan stut hem voort drie maal de maan.
3. Als St. Eligius (1 december) met ijs begint, wil hij drie maanden dat tot vrind.
4. Brengt St. Eligius (1 december), de eerste dooi? Begint het echter op die dag te vriezen, dan krijgen we vier weken vorst voor de kiezen.
Maandspreuken december:
5. Als december aanbreekt, kan ‘De Notenkraker’ dan ver achterblijven? Nee, dat kan niet – in ieder geval niet in Amerika.
6. Het is december en niemand heeft gevraagd of ik er klaar voor ben.
7. De kou komt eraan. De winterzonnewende van december. Begin van het seizoen.
8. De winterse adem van december vertroebelt de vijver al, berijpt de ruit en verduistert de herinnering aan de zomer.
9. Hello december.
