1 oktober

Oktober

Dankt zijn naam aan het Latijnse “octo” (acht), omdat het oorspronkelijk de achtste maand was in de oude Romeinse kalender die begon in maart. Toen keizer Julius Caesar de kalender hervormde en januari en februari werden toegevoegd als de eerste twee maanden, verschoof oktober naar de tiende positie, maar behield zijn oorspronkelijke naam.

Oorsprong en geschiedenis

De maand oktober heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot de vroegste Romeinse beschaving. In de oorspronkelijke Romeinse kalender, die slechts tien maanden telde, was oktober inderdaad de achtste maand. Deze kalender liep van maart tot december, waarbij de winterperiode niet officieel werd geteld. Rond 713 voor Christus voegde koning Numa Pompilius januari en februari toe, waardoor oktober de tiende maand werd.

Wijnmaand en andere benamingen

Oktober staat in veel culturen bekend als de “wijnmaand” of “wijnoogstmaand”. Deze benaming komt voort uit de praktische werkzaamheden van die tijd: oktober was traditioneel de maand waarin druiven werden geoogst en tot wijn verwerkt in grote delen van Europa. De druiven hadden dan hun optimale rijpheid bereikt na de warme zomermaanden.

In verschillende talen zien we vergelijkbare benamingen:

In het Duits: “Weinmonat” (wijnmaand)
In het oud-Nederlandse: “wijnmaand” of “wynmaent”
In het Engels werd het soms “wine month” genoemd

Andere historische namen

Oktober had door de eeuwen heen verschillende benamingen die de activiteiten en kenmerken van de maand weerspiegelden:

Winterfylleth was de Angelsaksische naam, wat “winter vollemaaan” betekende, verwijzend naar de eerste volle maan die de winter aankondigde.

Harvest month in het Engels, vanwege de oogstactiviteiten.

Gilbhart in het oude Duits, verwijzend naar de gele kleuren van het najaar (“gilb” betekent geel).

Culturele betekenis

Oktober markeert in veel culturen de overgang van herfst naar winter. Het is de maand van de oogst, niet alleen van druiven maar ook van granen, fruit en groenten. Deze periode was cruciaal voor de voedselvoorziening in de winter, wat oktober tot een van de belangrijkste maanden van het jaar maakte voor agrarische gemeenschappen.

De associatie met wijn en oogst heeft oktober ook een feestelijk karakter gegeven, met tradities zoals Oktoberfest (hoewel dit tegenwoordig meestal in september plaatsvindt) en verschillende wijnfeesten door heel Europa.

0. Oktober

1. Als het regent op St. Bavis (1 okt.), dan regent het met Kerst(mis).

2. Met St. Remi ( 1 okt. ), begint er de winter.

Maandspreuken oktober:

3. Waarom ik van oktober hou
Waarom hou ik van oktober?
Er is karmozijn en gouden noten in het bos,
Er is vrucht in boomgaard en in heuvels;
“Dit is de feestzaal van de seizoenen”,
Wanneer hun paarse wijn wordt gemorst;
Het genieten van kleurenpracht,
Waar de rijkdom van het jaar wordt bewerkt.
En dus hou ik van oktober.
“Dit is de vervulling van geloof voor mij;
In de schoonheid en het goud van zijn schuur,
De weelderige Gever die ik zie.” – Mamie