11 december

Sterfdag van Sint Damascus (11 dec. 384), na zijn dood werd hij heilig verklaard.
Sint Damascus I (ook bekend als Damasus van Rome) was een belangrijke paus die van 366 tot 384 aan het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk stond.

Zijn er in de winter veel mollen, dan laat de winter met zich sollen.

2. December zacht en dikwijls regen, geeft weinig hoop op rijke zegen.

3. Waait de decemberwind uit het oost, hij brengt de zieken geen troost.

Afbeelding: Peter van Geest AI. **Betekenis:** De spreuk drukt een oude volkswijsheid uit over het weer en gezondheid. Een oostenwind in december werd geassocieerd met koud, droog en schraal weer dat bijzonder hard kon zijn voor kwetsbare en zieke mensen. In de volksoverlevering gold de oostenwind vaak als een ongezonde wind.
**Oorsprong:** Dit type weerspreuk komt uit de Nederlandse folklore en boerenwijsheden. Het hoort bij een rijke traditie van weerspreukjes en volkswijsheden over de seizoenen die generaties lang mondeling zijn overgeleverd. Zulke spreuken werden gebruikt om het weer te voorspellen of om leefregels door te geven. Er is geen specifieke auteur aan te wijzen. Dit soort volksspreuken zijn anoniem en ontstonden in de loop der eeuwen binnen de agrarische gemeenschap. Ze werden van generatie op generatie doorgegeven en pas later opgetekend in verzamelingen van Nederlandse spreekwoorden en volkswijsheden.

4. Met Sint-Damasus zit er ijs in de plasjes.

Afbeelding: Peter van Geest AI. **Betekenis**: *Letterlijk:* Tegen of op 11 december (Sinte Damasus) vriest het vaak zó, dat plassen ijs dragen; de grond “staat vast”. *Functioneel:* Marker voor de start van de winterkou en een geheugensteun voor boeren en reizigers. *Impliciet*: Als er tegen 11 december nog geen vorst is, wordt dat als “laat” of uitzonderlijk zacht gezien (volksduiding, geen vaste regel). Oorsprong: 11 december is de feestdag van Sint-Damasus (Paus Damasus I). In de Lage Landen wordt die datum in volksweerkunde traditioneel gekoppeld aan de eerste echte vorst.

5. Op Sint-Damasus zijn de wegen vast.

Afbeelding: Peter van Geest AI. **Betekenis:** *Letterlijk*: “Wegen vast” = de drassige paden/karresporen zijn door vorst hard geworden; plassen beginnen dicht te vriezen. *Praktisch*: Bevroren bodem maakte vervoer over land (karren, vee, later fietsen/auto’s) makkelijker dan in modder. *Seizoensmarker*: Duidt het begin van “echte” winterkou aan; als het tegen 11 december nog zacht is, gold dat vroeger als uitzonderlijk. **Oorsprong:** Anoniem/collectief: Geen bekende bedenker. Het is een traditionele weerspreuk die door overlevering is gevormd. “Vast” betekent hier “hard/stevig” (door bevriezing), niet “zeker”. Het is een ouder, nog steeds gangbaar gebruik in context van bodem/wegen.

Maandspreuken december:

3. Als je de levensduur van de aarde in één jaar voorstelt, bijvoorbeeld van januari tot en met december, zou de 21e eeuw in juni een kwart seconde duren – een klein deel van het jaar. Maar zelfs in dit gezamenlijke kosmische perspectief is onze eeuw heel bijzonder: de eerste waarin mensen zichzelf en hun thuisplaneet kunnen veranderen.

Door Pieter

Geef een reactie Reactie annuleren