9 december

Sint Leocadie wordt op 9 december gevierd, ze is een heilige die vooral wordt vereerd in Spanje en andere delen van Europa. Ze wordt vaak geassocieerd met de stad Toledo, waar ze haar leven heeft geleid. De viering valt in de herfst, wat samenvalt met de overgang naar de winter, zoals het gezegde aangeeft. Deze heilige heeft niet alleen religieuze betekenis, maar ook een culturele impact, vooral in de context van seizoensverandering en volkswijsheden. Haar verering blijft een belangrijk aspect in de tradities van sommige gemeenschappen. 🙏🍂

1. Sinte Leocadie (9 december), ze houdt haar water nie.

Foto door Elias Kauerhof. Betekenis: “Ze houdt haar water nie”: Dit verwijst naar de neiging van het weer in deze periode. De spreuk suggereert dat het weer op of rond 9 december vaak droog is, wat kan betekenen dat er geen neerslag wordt verwacht of dat de winter nog niet in volle hevigheid is begonnen. Bewustzijn van seizoensveranderingen: De spreuk weerspiegelt de kennis van de lokale bevolking over het weer en de seizoenen, en hoe deze van invloed zijn op het dagelijks leven, zoals landbouw en andere activiteiten. Oorsprong: Sint Leocadia: Deze heilige is een Spaanse maagd en martelares. Haar feestdag valt in de winter, een periode waarin de weersomstandigheden vaak onvoorspelbaar zijn. Weerspreuken: In de volkscultuur werden weerspreuken vaak gebruikt om het weer te voorspellen. Ze zijn vaak gebaseerd op observaties van natuurlijke fenomenen en seizoensgebonden veranderingen.

2. Sinte Leocadie (9 dec.), als het regent, is de winter niet ver weg.

Afbeelding: Peter van Geest AI. **Betekenis:** Het gezegde verwijst naar de tijd van het jaar rond de viering van Sint Leocadie. Het geeft aan dat als het regent op deze dag, het een teken kan zijn dat de winter snel nadert. Regen op deze datum kan worden gezien als een voorbode van koudere, winterse omstandigheden. Dit gezegde is een weerspreuk die de verbinding legt tussen het weer op een specifieke dag en de verwachte seizoensverandering naar de winter. Het benadrukt de invloed van natuurlijke fenomenen op ons dagelijks leven en de seizoenen. 🌧️❄️

3. Sneeuw op Sint Leocadia (9 dec.), een teken van een koude winter.

Afbeelding: Peter van Geest AI. **Betekenis:** Als er sneeuw valt, wordt dit gezien als een indicatie voor de rest van de winter.

4. Als de wind zuidwest waait, komt de goede tijd te laat.

Afbeelding: Peter van Geest AI. **Betekenis:** *Letterlijke vertaling*: “Wanneer de wind uit het zuidwesten waait, komt de goede tijd te laat.” *Interpretatie*: Het suggereert dat soms, zelfs als de omstandigheden lijken te verbeteren, de gelegenheid of het goede moment te laat kan aankomen. Het kan ook wijzen op de noodzaak om kansen te grijpen wanneer ze zich voordoen, omdat ze mogelijk niet altijd beschikbaar zijn. Dit spreekwoord benadrukt het belang van timing en het omarmen van kansen voordat ze voorbij zijn. 🌬️🍀 **Oorsprong:**
Dit gezegde is een Nederlands spreekwoord dat vaak wordt gebruikt om de onvoorspelbaarheid van goede tijden of kansen aan te geven.
Het kan worden gezien als een reflectie op hoe omstandigheden en timing invloed hebben op succes of geluk. Het gezegde is niet specifiek toegeschreven aan een enkele auteur, maar is eerder een onderdeel van de Nederlandse volkswijsheid en cultuur. Het is mogelijk dat het in verschillende variaties door de tijd heen is doorgegeven.

5. Een heldere lucht op Sint Leocadia, brengt een milde winter in de nabijheid.

Afbeelding: Peter van Geest AI. **Betekenis:** *Weersvoorspelling:* De uitspraak suggereert dat een heldere lucht op de dag van Sint Leocadia een milde winter voorspelt. Symboliek: Een heldere hemel kan worden gezien als een teken van goed weer, wat gunstig is voor de wintermaanden die volgen. Dit gezegde is een mooi voorbeeld van hoe mensen in het verleden de natuur en het weer observeerden om hun leven en landbouwpraktijken te begeleiden. 🌤️❄️ **Oorsprong:** Het gezegde verwijst naar Sint Leocadia, die op 9 december wordt gevierd. *Traditie*: Dit gezegde is een weerspreuk die in Nederland en mogelijk in andere delen van Europa voorkomt. Het is een reflectie van oude agrarische tradities en weersverwachtingen. Zoals veel volkswijsheden en gezegden, is de specifieke auteur vaak onbekend. Dit soort uitspraken zijn meestal doorgegeven door generaties heen en weerspiegelen collectieve ervaringen en observaties over het weer.

6. Brand berenkruid en lavendel tegen de mot, voor Sint Leocadia ontsteekt de kaars en brand de pot.

Afbeelding: Peter van Geest AI. **Betekenis:** *Praktisch advies met rituele inslag*: rond Sint-Leocadia (9 december) de woning/linnenkast reinigen en met geurende kruiden (lavendel en “(boerenworm)kruid”) uitroken om motten te weren; bij kaarslicht de pot met kruiden laten smeulen. **Oorsprong:** Sint Leocadia is een Spaanse martelares; haar feestdag valt op 9 december. In de Lage Landen werden huishoudelijke klusjes en beschermingsrituelen vroeger vaak aan heiligendagen gekoppeld (mnemonische rijmregels in almanakken en volkskalenders). Het idee van “brand … tegen de mot” sluit aan bij historische rook- en geurpraktijken in huis:
Huiselijk “uitroken” (juniperus/rozemarijn/boerenwormkruid e.d.) kwam voor als reiniging en plaagwering in de donkere maanden (Advent–Driekoningen).vent–Epiphany). Geen individuele auteur bekend. Dit soort rijmpjes circuleren anoniem in de volksmond, of worden door families/streken aangepast.

Maandspreuken december:

7. Ik dwaal rond in deze koude decemberdageraad: John Frost en al zijn elfen zijn eruit, zie ik, zo druk als de elfenwereld maar kan zijn, en kleden een slapende wereld aan met een wollig gazon.

8. Ik hoorde een vogel zingen in het donker van december. Een magisch ding. En liefelijk om te onthouden. We zijn dichter bij de lente dan in september. Ik hoorde een vogel zingen in het donker van december.